พื้นฐานเบื้องต้นของยูนิกซ์และลีนุกซ์

พื้นฐานเบื้องต้นของยูนิกซ์และลีนุกซ์
เครื่องพีซีของคุณก็เริ่มบูตลีนุกซ์ และต้อนรับคุณด้วยหน้าจอรับชื่อผู้ใช้และรหัสผ่าน จะสังเกตุเห็นว่าลักษณะคล้ายกับ เวลาต่อโมเด็มเข้าไปที่โฮสต์ของ ISP (Internet Service Provider) เมื่อเราต้องการจะใช้งานอินเทอร์เนต
ใส่ชื่อผู้ใช้ ถ้าคุณเป็นคนติดตั้งเอง แน่นอนที่ว่าคุณจะต้องใส่ชื่อผู้ใช้เป็น root ซึ่งแสดงถึงความเป็น super user ซึ่งเป็นเจ้าของระบบและตามด้วยรหัสผ่านที่คุณได้ให้ไว้ในขั้นตอนการติดตั้ง
Login : root
Password : ********

เมื่อใส่รหัสผ่านได้ถูกต้อง ระบบจะอนุญาตให้คุณเข้ามาใช้งานในระบบได้ ซึ่งจะแสดงเครื่องหมายพร้อมพท์ เตรียมรับคำสั่ง ในกรณีที่ทำการล็อกอินเข้ามาด้วย super user เครื่องหมายพร้อมพท์จะแสดงเป็น "#" แต่ถ้าเข้ามาในฐานะผู้ใช้ปกติเครื่องหมายจะแสดงเป็น "$"
ทีนี้ก็สามารถเข้ามาในระบบแล้ว และก็น่าจะลองสั่งแสดงชื่อไฟล์ดูสักหน่อยโดยใช้คำสั่ง ls ซึ่งย่อมาจาก list directory
# ls
mbox
คำสั่งนี้จะคล้ายกับ DIR ในดอสและมันก็แสดงรายชื่อไฟล์ออกมา ซึ่งตอนนี้มีอยู่หนึ่งไฟล์คือ mbox
คำสั่งในยูนิกซ์จะแตกต่างจากดอส คือเป็นลักษณะที่เรียกว่า case-sensitive หมายความว่าตัวอักษรตัวใหญ่ และตัวอักษรตัวเล็กจะมีความแตกต่างกัน เช่น cat และ Cat จะมีความแตกต่างกัน ดังนั้นเราจะต้องระวังสะกดตัวอักษรให้ถูกต้องตามคำสั่งที่มีอยู่ในคู่มือด้วย
Logout หรือ exit
และแล้วก็จะกลับออกมาสู่หน้าจอ ของการรอรับชื่อผู้ใช้และรหัสผ่านอีกครั้งหนึ่ง แต่ในกรณีที่คุณต้องการจะเลิกใช้งานเลย คุณจะปิดเครื่องเฉยๆเลยเหมือนกับการใช้งานดอสไม่ได้ คุณจะต้องสั่งให้ระบบทำการเก็บข้อมูลทุกสิ่งทุกอย่างจากหน่วยความจำลงไปเก็บไว้ในฮาร์ดดิสก์ทั้งหมด และบางทีอาจจะต้องมีการหยุดโปรแกรมที่รันทิ้งไว้ในหน่วยความจำบางงาน ไม่ต้องเป็นกังวลกับงานพวกนี้ คุณใช้แค่คำสั่งเดียวเท่านั้น แต่อย่าลืม คุณจำเป็นจะต้องเป็น root หรือเป็นผู้ใช้ที่มีฐานะเทียบเท่ากับ root
# /sbin/shutdown -h now สั่งชัตดาวน์ (ยุติการทำงานระบบ) และหยุดเครื่อง
# /sbin/shutdown -r now สั่งชัตดาวน์ และให้ระบบทำการบูตใหม่
พารามิเตอร์ "now" ข้างหลังคือบอกให้กระทำคำสั่งในทันที ถ้าใส่ตัวเลขก็จะถือเป็นการ หน่วงเวลาก่อนจะกระทำคำสั่ง เมื่อชัตดาวน์เสร็จแล้วและถ้าเป็นการสั่งแบบหยุดเครื่อง คุณก็สามารถปิดสวิทช์เครื่องของคุณได้เลย
ในกรณีที่เข้าใช้งานด้วย ชื่อทะเบียนผู้ใช้ธรรมดา และต้องการเปลี่ยนระดับ (permission) ไปเป็น root ก็ให้ใช้คำสั่ง
$ su root (หรือ su เฉยๆ)
password : ********
# <--- สังเกตที่พร้อมพท์ '#' หมายความว่าคุณมีฐานะเทียบเท่า root แล้ว